5 XII 1867 – narodziny Józefa Piłsudskiego w Zułowie na Wileńszczyźnie. Ojciec Józef Wincenty w czasie Powstania Styczniowego był komisarzem cywilnym Rządu Narodowego . Matka - Maria z Billewiczów pochodziła ze znanego rodu szlacheckiego herbu.
Maria wywarła ogromny wpływ na charakter, postawy i przekonania przyszłego Pierwszego Marszałka Polski. „Ziuk” wychowywał się w patriotycznej atmosferze, szacunku i czci dla bohaterów Powstania Styczniowego. Posiadał liczne rodzeństwo – 4 siostry i 5 braci:
1875 r. – pożar Zułowa. Piłsudscy przenieśli się do Wilna. Dwór w Zułowie spłonął ponownie w czasie działań wojennych w 1915 r., spalony przez żołnierzy niemieckich.
1887 – Józef Piłsudski rozpoczyna naukę w I Gimnazjum Rządowym w Wilnie. W 1888 roku wraz z bratem Bronisławem wydawał pisemko „Gołąb Zułowski” Od 1882 r. prowadził działalność w kółku samokształceniowym „Spójnia”
1 IX 1884 – śmierć matki Piłsudskiego. Pochowana początkowo w rodzinnym majątku Suginty, a od 1935 r. na wileńskiej Rossie.
1885 – Piłsudski zdał maturę i rozpoczął studia na wydziale medycznym uniwersytetu w Charkowie. Dwukrotnie aresztowany za udział w demonstracjach studenckich, porzucił uniwersytet w 1886 r. z zamiarem przeniesienia się na Uniwersytet w Dorpacie. Nie został jednak przyjęty z powodu negatywnej opinii policji z Charkowa. Powrócił do Wilna i rozpoczął działalność w kółku konspiracyjnym o orientacji socjalistycznej.
1887 – aresztowanie Józefa i Bronisława Piłsudskich, oskarżonych o współudział w przygotowywanym zamachu na cara Aleksandra III. Przypadek zrządził, że bracia byli w ten zamach zamieszani. Bronisław otrzymał wyrok 15 lat zesłania na Sachalinie, a Józef 5 lat na Syberii.
Wrzesień 1887 – początek zesłania syberyjskiego. W pierwszych dniach października dwudziestoletni Józef, katorżniczą drogą tysięcy polskich zesłańców dotarł do Irkucka. Docelowym miejscem zesłania był Kireńsk nad Leną. Czekając w irkuckim więzieniu na zamarznięcie Leny, Piłsudski uczestniczył w buncie więźniów, podczas którego został ciężko pobity przez żandarmów. Za udział w buncie skazano go na 6 miesięcy więzienia. Karę odbył w Kireńsku. Często chorując, przebywał głównie w więziennym szpitalu.
1 VII 1892 – powrót do Wilna. Zesłanie nie załamało Piłsudskiego, przeciwnie, zahartowało jego charakter i wyrobiło przekonanie o konieczności walki o niepodległą ojczyznę.
1893 – Piłsudski, uwolniwszy się od dozoru policyjnego wyjechał do Warszawy i wstąpił do PPS (powstałej tego roku w wyniku zjednoczenia Związku Robotników Polskich z II Proletariatem).
Luty 1894 – na II Zjeździe PPS Piłsudski został wybrany do Centralnego Komitetu Robotniczego (z małymi przerwami będzie jego członkiem do 1914 r.). Ponadto powołano go na redaktora „Robotnika”.
1895 – przeniesienie drukarni do Wilna. Tego roku Piłsudski wyjechał do Genewy na Zjazd ZZSP (pierwszy pobyt na Zachodzie). Po sierpniowych aresztowaniach czołowych działaczy partyjnych Piłsudski został pierwszoplanową postacią w PPS.
1896 – Piłsudski wziął udział w Kongresie II Międzynarodówki w Londynie. W tym okresie często wyjażdżał do Galicji i Europy Zachodniej.
15 VII 1899 – ślub z Marią z Koplewskich Juszkiewiczową w Paproci Dużej (gubernia łomżyńska). Wcześniej, 24 maja tego roku Piłsudski zmienił wyznanie na ewangelicko – augsburskie, gdyż Maria była rozwódką.
21/22 II 1900 – przypadkowy nalot policji na mieszkanie Piłsudskich i drukarnię „Robotnika”. Aresztowanie obydwojga Piłsudskich. Marię wkrótce zwolniono, a Józef trafił do słynnego X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. W więzieniu symulował chorobę psychiczną.
14/15 maja 1901 – ucieczka Piłsudskiego ze szpitala. Wraz z dr. Mazurkiewiczem, podążając przez Talin, Rygę, Polesie, Kijów, Zamość, po spotkaniu z żoną, przekroczył granicę galicyjską w Rebizantach na Roztoczu. Piłsudski wyjechał do Lwowa, następnie przebywał w Krakowie, po czym udał się do Londynu. Tu spotkał się po raz pierwszy z Ignacem Mościckim oraz odwiedził redakcję „Przedświtu”, mieszczącą się w siedzibie Komitetu Zagranicznego PPS.
1902 – powrót do Krakowa, następnie wyjazd do Wilna na pogrzeb ojca. W Wilnie poznał Walerego Sławka.
1903 – początek konfliktu wewnętrznego w partii na tle wyboru priorytetów: niepodległość, czy walka klasowa - podział na „starych” z Piłsudskim na czele i „młodych”.
5 III 1905 – Piłsudski stanął na czele Wydziału Spiskowo-Bojowego CKR, powołanego do kierowania Organizacją Spiskowo-Bojową PPS.
Czerwiec 1908 – utworzenie we Lwowie Związku Walki Czynnej (ZWC) z inspiracji Piłsudskiego. Była to tajna organizacja konspiracyjno – wojskowa, mająca za zadanie przygotowywanie kadr przyszłego wojska polskiego.
26 IX – akcja bojowa pod komendą Piłsudskiego pod Bezdanami koło Wilna. Atak 19. bojowców na pociąg wiozący pieniądze z Wilna do Petersburga. Przejęto ponad 200 tys. rubli na działalność niepodległościową.
1909 – zmiana charakteru działalności Józefa Piłsudskiego. Pod wpływem sytuacji międzynarodowej i dotychczasowych doświadczeń, Piłsudski odszedł od działalności partyjnej, skupiając się na pracy ściśle wojskowej i przygotowywaniu kadr przyszłego wojska do walki o niepodległość.
1910 – wynikiem współpracy Józefa Piłsudskiego z wywiadem Austro-Węgier była zgoda władz austriackich na tworzenie organizacji strzeleckich w oparciu o austro-węgierską ustawę o związkach i organizacjach strzeleckich. Powołano „Związek Strzelecki” we Lwowie i „Strzelca” w Krakowie.
1912 – Piłsudski został Komendantem Głównym ZWC,
1913 – wielkie manewry strzeleckie pod Lwowem w rocznicę Powstania Styczniowego z udziałem kilku tysięcy strzelców pod dowództwem Piłsudskiego.
3 VIII – powołanie I Kompanii Kadrowej – 144 strzelców pod komendą Tadeusza Kasprzyckiego. Mistyfikacja z rzekomym utworzeniem w Warszawie Rządu Narodowego, który miał powołać Piłsudskiego na komendanta polskich sił wojskowych.
6 VIII – wymarsz „Kadrówki” z krakowskich Oleandrów, obalenie słupów granicznych w Michałowicach. (11 XI 1936 r. ustawiono tam pamiątkowy obelisk z orłem strzeleckim).
16 VIII – w Krakowie, z inicjatywy polityków galicyjskich, powstał Naczelny Komitet Narodowy (NKN), który powołał Departament Wojskowy z płk. Władysławem Sikorskim na czele. Uchwalono utworzenie Legionów Polskich u boku Austro-Węgier. Józef Piłsudski został dowódcą 1 pułku piechoty Legionów Polskich.
22 X – utworzenie na rozkaz Piłsudskiego Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), której zadaniem była działalność sabotażowo – dywersyjna na terenie Królestwa.
15 XI - rozkazem naczelnego wodza arcyksięcia Ferdynanda, Piłsudski mianowany brygadierem (odpowiednik pułkownika). Stopień stworzony przez Austriaków specjalnie dla niego.
19 XII – z 1 pułku piechoty powstała I Brygada Legionów Polskich – komendantem Józef Piłsudski, szefem sztabu Kazimierz Sosnkowski. Bitwy oddziałów Piłsudskiego w 1914 r. pod Czarkowami, Chęcinami, Brzegami, Ruszczą, Koprzywnicą, Gniewoszowicami, Siewcami, Samborem, Anielinem, Laskami, Nowym Korczynem, Opatowcem, Krzywopłotami, Dobrem, Limanową, Marcinkowicami, Łowczówkiem.
28 II 1916 – powrót Piłsudskiego na łono kościoła katolickiego.
4 – 7 VII – bitwa pod Kostiuchnówką. Największa z bitew Legionów Polskich.
29 VII – wobec braku postępów w sprawie polskiej ze strony państw centralnych, Piłsudski złożył dymisje z komendy I Brygady. Dymisja została przyjęta 26 IX 1916 r.
11 I 1917 – Piłsudski objął kierownictwo Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego utworzonej 6 XII 1916 r. aktem 5 listopada cesarzy Niemiec i Austro-Węgier. W sprawie tworzenia wojska polskiego u boku państw centralnych Piłsudski żądał od okupantów daleko idących ustępstw, m.in. powołania rządu polskiego i przekazania mu władzy.
2 VII - ustąpienie Piłsudskiego z Tymczasowej Rady Stanu.
21/22 VII – aresztowanie przez Niemców Józefa Piłsudskiego i Kazimierza Sosnkowskiego. Piłsudski więziony w Gdańsku, Spandu od Berlinem, Wesel nad Renem i w twierdzy w Magdeburgu.
8 XI - po wybuchu rewolucji w Berlinie rząd niemiecki zwolnił Piłsudskiego i Sosnkowskiego z więzienia w Magdeburgu. Przewieziono ich do Berlina i wysłano specjalnym pociągiem do Polski.
11 XI – Rada Regencyjna powierzyła Piłsudskiemu naczelną władzę nad wojskiem. Poddał się mu lubelski rząd Ignacego Daszyńskiego i inne lokalne ośrodki państwowości polskiej.
14 XI – Rada Regencyjna przekazała Piłsudskiemu pełnię władzy, a następnie rozwiązała się. Piłsudski podjął rozmowy z Niemiecką Radą Żołnierską i zawarł umowę w sprawie ewakuacji wojsk niemieckich z Królestwa.
18 XI – powołanie przez Piłsudskiego rządu Jędrzeja Moraczewskiego – pierwszego rządu centralnego Niepodległej Polski.
22 XI – na mocy dekretu rządu Piłsudski objął najwyższą władzę w państwie jako Tymczasowy Naczelnik Państwa, do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego.
20 II – zwołany 10 lutego Sejm Ustawodawczy powierzył Józefowi Piłsudskiemu, na mocy „małej konstytucji” urząd Naczelnika Państwa, do czasu uchwalenia konstytucji.
19 IV – wyprawa wileńska wojsk polskich pod wodzą Piłsudskiego. 21 IV przybycie Piłsudskiego do wyzwolonego od bolszewików Wilna.
28 II 1920 – narodziny drugiej córki Piłsudskiego – Jadwigi.
19 III – przyjęcie najwyższej godności wojskowej - Pierwszego Marszałka Polski. Buławę marszałkowską wręczono Piłsudskiemu 14 XI 1920 r.
1 VII – powołanie przez Sejm Rady Obrony Państwa pod przewodnictwem Józefa Piłsudskiego jako Naczelnika Państwa, która zastąpiła Sejm w obliczu zagrożenia kraju.
13 – 16 VIII – bój na przedmieściu Warszawy frontu gen. Józefa Hallera oraz 5 Armii gen. Władysława Sikorskiego nad Wkrą.
16 VIII – rozpoczęcie kontrofensywy znad Wieprza. Napoleoński manewr wojsk Piłsudskiego i rozbicie armii sowieckich. Operacja przeszła do historii jako „cud nad Wisłą” – jeden z największych triumfów w dziejach oręża polskiego i 18. decydująca bitwa w dziejach świata.
20 – 26 IX – zwycięstwo wojsk Piłsudskiego w bitwie nad Niemnem – rozbicie armii sowieckich i zmuszenie bolszewickiej Rosji do rokowań pokojowych.
17 III – uchwalenie konstytucji tzw. marcowej, która m.in. ograniczała władzę przyszłego Prezydenta RP (opozycja obawiała się, że zostanie nim Piłsudski).
18 III – podpisanie w Rydze traktatu pokojowego między Polską a Rosją kończącego wojnę. Zarazem fiasko realizacji koncepcji federalistycznej Józefa Piłsudskiego.
28 V – nadanie Piłsudskiemu tytuł doktora honoris causa z dziedziny prawa przez Uniwersytet Jagielloński. Ponadto 2 V Uniwersytet Warszawski przyznał tytuł z medycyny, a we wrześniu również Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie.
17 VIII – zgon w Krakowie pierwszej żony Marii.
25 IX – działacz Ukraińskiej Wojskowej Organizacji Stefan Fedak dokonał we Lwowie nieudanego zamachu na życie Józefa Piłsudskiego, za co został skazany na 6 lat więzienia.
25 X – ślub z Aleksandrą Szczerbińska.
14 XII – złożenie urzędu Naczelnika Państwa na ręce, wybranego 9 XII prezydenta Gabriela Narutowicza.
16 XII – zamordowanie prezydenta Narutowicza przez związanego z endecją, Eligiusza Niewiadomskiego. Wprowadzono stan wyjątkowy, a Piłsudski objął stanowisko szefa Sztabu Generalnego.
14 IV 1923 – Piłsudski otrzymał Krzyż Wielki Orderu „Virtuti Militari”, nadany przez prezydenta, na wniosek ministra spraw wojskowych i kapitułę orderu.
9 V- Piłsudski złożył dymisję ze stanowiska szefa Sztabu Generalnego.
28 VI– po wizycie w Warszawie króla Rumunii Ferdynanda Piłsudski zrzekł się przewodnictwa w Ścisłej Radzie Wojennej – ostatniej z piastowanych funkcji państwowych. Tego dnia Sejm podjął uchwałę „Marszałek Józef Piłsudski jako Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz zasłużył się Narodowi” Piłsudski zamieszkał w Sulejówku pod Warszawą, w willi „Milusin”, zakupionej mu przez wojsko.
1924 – pobyt w Sulejówku; odczyty, publikacje m.in. „Rok 1920”, udział w życiu środowisk legionowych.
12 V 1926 – zamach stanu – marsz na Warszawę wiernych Piłsudskiemu oddziałów z Rembertowa. Godzina 16.30 spotkanie na Moście Poniatowskiego prezydenta Stanisława Wojciechowskiego z Józefem Piłsudskim. Fiasko rozmów i walki w Warszawie do 15 maja. Zostały przerwane po dymisji rządu Wincentego Witosa i ustąpieniu z urzędu prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. Przejęcie władzy przez Piłsudskiego.
15 V – powołanie rządu Kazimierza Bartla. Piłsudski objął stanowisko ministra spraw wojskowych (pełnił ten urząd aż do śmierci we wszystkich gabinetach).
31 V – Sejm wybrał Piłudskiego na urząd prezydenta RP, ten zrzekł się godności, wskazując kandydaturę prof. Ignacego Mościckiego, wybranego następnie przez Sejm.
6 VIII – dekretem prezydenta RP Piłsudski objął funkcję Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, przewidzianego w razie wojny na stanowisko Naczelnego Wodza.
2 X 1926 – 27 VI 1928 – Piłsudski pełnił urząd premiera rządu
28 VI 1927 – złożenie z inicjatywy Piłsudskiego prochów Juliusza Słowackiego na Wawelu. Za wygłoszoną w Katedrze wzruszającą mowę Polska Akademia Literatury przyznała mu w 1933 r. honorowe członkostwo.
25 VIII – 4 XII 1930 – Piłsudski ponownie premierem rządu. 9/10 IX aresztowanie 14. przywódców „Centrolewu”.
25.VII – podpisanie paktu o nieagresji z ZSRR w ramach realizacji polityki „równowagi” z dwoma sąsiadami.
11 XI - kolejny doktorat honoris causa. Tym razem Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
1935 – choroba Piłsudskiego – 19 IV prof. Wenckenbach z Wiednia stwierdził zaawansowany rak żołądka z przerzutem na wątrobę.
12 IV – podpisanie nowej konstytucji (23 kwietnia weszła w życie) – ostatni podpis Marszałka.
12 V godz. 20,45 – zgon Marszałka w Belwederze.
17 V o godz. 10.00 - msza celebrowana przez kardynała Aleksandra Kakowskiego. O godz. 12.00 orszak żałobny z trumną złożoną na lawecie armatniej ruszył na Pole Mokotowskie. Tam o godz. 14.30 odbyła się ostatnia defilada wojskowa przed Marszałkiem. Wieczorem wyruszył specjalny pociąg wiozący trumnę na platformie do Krakowa. Jechał oświetlony całą noc, na trasie żegnały go tłumy Polaków.
18 V - uroczystości pogrzebowe w Krakowie. O godz. 8.30 orszak żałobny prowadzony przez metropolitę krakowskiego kardynała Adama Sapiehę ruszył na Wawel. Trumnę ze zwłokami Piłsudskiego złożono w Krypcie św. Leonarda.
23 VI 1937 – samowolne przeniesienie przez kardynała Sapiechę trumny Marszałka z Krypty św. Leonarda do krypty Srebrnych Dzwonów. Naczelny Komitet Uczczenia Pamięci Marszałka Piłsudskiego kierowany przez gen. Bolesława Wieniawę –Długoszowskiego rozpoczął prace nad sarkofagiem dla Marszałka. Przerwał je wybuch wojny. Sarkofag nie powstał do dnia dzisiejszego.
